ALBANOVA 2016 | Over taal, brood en cognac - Een gesprek met Katarina Livljanić

Concerts, Festival, Musica, Musicians & Ensembles, Vocal

ALBANOVA 2016 | Over taal, brood en cognac – Een gesprek met Katarina Livljanić

Op zondag 26 juni 2016 vindt de derde editie van AlbaNova – Midzomerfestival voor creatie en muzikaal erfgoedplaats op de Landcommanderij van Alden Biesen. De komende weken kan u hier interviews lezen met enkele van de artiesten die op het AlbaNova programma staan.

Alle info & tickets: www.albanovafestival.com

Foto (c) Corinne Silva

Ensemble Dialogos is een ensemble voor oude muziek, maar met een bijzondere interesse in musicologische aspecten. Deze combinatie lijkt het ideale recept voor een ensemble dat historische uitvoeringspraktijk hoog in het vaandel draagt, maar jullie zijn toch nog net iets anders. Wat typeert jullie benadering van het repertoire?

Ik zou durven stellen dat de ‘artistieke’ nieuwsgierigheid naar de historische informatie altijd een grote rol speelt wanneer ik nieuwe programma’s voorbereid. Maar tegelijk voel ik ook altijd een algemene nieuwsgierigheid naar allerlei verhalen die ons vandaag omringen. Deze verhalen leiden vaak tot nieuwe muzikale projecten gebaseerd op ouder materiaal. Op de één of andere manier verlies ik mezelf helemaal in de verhalen die ik met het programma wil brengen. Deze persoonlijke benadering brengt een eigentijdse en moderne dimensie en – naar ik hoop – ook emotie met zich mee.

Het programma dat jullie brengen tijdens AlbaNova is een mooi voorbeeld van jullie interesse om onderzoek en uitvoering te combineren. Wat zijn de bronnen voor dit programma en hoe kon je deze samenbrengen?

Het verhaal van Judith komt uit een hele oude bron van de Kroatische renaissancedichter Marko Marulić. Het is een uitzonderlijk mooi en krachtig verhaal over de oudtestamentische figuur van Judith. Ik heb jaren aan deze tekst gewerkt om het verhaal te kunnen brengen. Eerst waren er de regionale muzikale bronnen uit het 16de-eeuwse Dalmatië. In nauwe samenwerking met de belangrijkste kenners van Marko Marulić in Kroatië kon ik dan ruime aandacht besteden aan de uitspraak van deze teksten. Voor de podiumpresentatie werkte ik vervolgens samen met Sanda Herzic. Hoewel de bronnen hoofdzakelijk oude teksten zijn, hebben we gekozen voor een volwaardige enscenering, met ondertitels en een erg persoonlijke benadering. In feite creëerden we een volledig nieuw werk dat gebaseerd is op oud documentatiemateriaal. Ik heb het gevoel dat onze benadering van ‘Judith’ evolueert zoals een goeie en krachtige cognac – het wordt zuiverder, helderder en intenser voor mij.

Hoe belangrijk is de taal in deze productie? En hoe ga je er mee om dat niet elk publiek deze taal begrijpt?

De taal staat centraal voor mij. Niet alleen op een rationele manier, maar ook omdat de taal de drijvende kracht is die de muziek en het verhaal voortstuwt. Waarom kunnen we onszelf het best uitdrukken in onze moedertaal? Omdat we in die taal spontaan en vrij zijn; we kunnen er alles mee zeggen wat we denken of voelen. Het in contact komen met het oud-Kroatisch van ‘Judith’ was voor mij een speciale verbinding met mijn diepste wortels. Deze wortels gaan zelfs voorbij aan het begrijpen, aan de rede, aan het intellect. Het zijn de wortels die ruiken naar het brood dat gebakken is door de generaties van vrouwen die mijn voorouders waren en met wie ik mijn spiritueel en maatschappelijk DNA deel. Zelf heb ik het gevoel dat ik ook overtuigender ben in mijn moedertaal. Wat het publiek betreft, zorgt de ondertiteling ervoor dat het de inhoud van de tekst toch kan begrijpen. Hopelijk kan dat bijdragen aan de spontaneïteit van de uitvoering. Het publiek moet immers niet de hele tijd switchen tussen het programmaboekje en de scène, maar kan de volledige aandacht op het podium richten.

Het thema van de dood is een terugkerend topic in vele soorten muziek. Zie je hier een verschil tussen kunstmuziek en volksmuziek?

De dood is het meest mysterieuze moment van het leven, en in die zin is ze ook aanwezig in alles wat ons bezighoudt. Elke artistieke taal doet een poging om de dood op haar manier te benaderen, hetzij op een meer spontane manier, in een ritueel of getransformeerd door verdere reflectie. Ik zie dan ook niet echt een onderscheid tussen muziek die vanuit een artistieke reflex gecreëerd wordt en muziek die spontaan ontstaat. We creëren dingen terwijl we leven, en men zegt wel eens dat we sterven zoals we leven. Op die manier hangt alles aan elkaar vast.

Het concert op AlbaNova is het resultaat van een traject van onderzoek, creatie, repetities, … Is dit concert een eindproduct, of zijn er nog andere mogelijke uitwegen voor het materiaal?

Het project ‘Judith’ bestaat in vele vormen. Nu is het een concert, maar het kan evengoed een dvd of een cd zijn. Er zijn ook workshops en interactie met het publiek. Elk facet geeft het project een nieuwe jeugd, een nieuw leven!

Interview: Klaas Coulembier

Dialogos op AlbaNova:

Judith
Dialogos
14.00 uur
Kerk / Betalend

Info & tickets: www.albanovafestival.com